ಯೋಗಾಚಾರ್ಯ ಡಾ.ಆನಂದ ಬಾಲಯೋಗಿ ಭವನಾನಿ, ಸಂಪಾದಕರು

ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಮನೋದೈಹಿಕ ರೋಗಗಳಿಗೆ ಅತ್ಯಂತ ಉಪಯುಕ್ತ ಹಾಗೂ ಇದನ್ನು ಮೊನೋಥೆರಪಿಯಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುತ್ತಾರೆ. ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವಾಗ ಸರಿಯಾದ ಆಹಾರ ಮತ್ತು ಸರಿಯಾದ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಬೇಕು. ಏಕೆಂದರೆ ದೇಹವು ಸ್ವತಃ ಗುಣಪಡಿಸುವಂತಹ ಜೀವಸತ್ವಗಳು, ಖನಿಜಗಳು ಮತ್ತು ನೀರಿನಂತಹ ಕಚ್ಚಾ ವಸ್ತುಗಳ ಅಗತ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಾಣಾಯಾಮದ ಮೂಲಕ ಪಡೆಯುತ್ತದೆ.
ಹಠಯೋಗ ಪ್ರದೀಪಿಕಾ ಪ್ರಕಾರ, ಪ್ರಾಣಾಯಾಮದಿಂದ ನರಗಳನ್ನು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸಿದಾಗ ದೇಹವು ತೆಳ್ಳಗೆ ಮತ್ತು ಕಾಂತಿಯುತವಾಗುತ್ತದೆ, ಜಠರಾಗ್ನಿ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ, ಆಂತರಿಕವಾಗಿಯೂ ಶುದ್ಧವಾಗುತ್ತಾ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಆರೋಗ್ಯದ ಸಿದ್ಧಿ ಆಗುತ್ತದೆ.

ಪ್ರಾಣಾಯಾಮದ ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದ ಜ್ಞಾಪಕಶಕ್ತಿ, ಬುದ್ಧಿವಂತಿಕೆ ಮತ್ತು ಸೃಜನಶೀಲತೆ ಹೆಚ್ಚುತ್ತದೆ. ಇದು ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸಹಾ ಅತ್ಯಂತ ಉಪಯುಕ್ತ ಏಕೆಂದರೆ ಇದು ಜೀವನದ ಎಲ್ಲಾ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ಅವರ ಅಂತರ್ಗತ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಅರಿತುಕೊಳ್ಳಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಒಂದೇ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆಯ ಮೂಲಕ ಉಸಿರಾಟ ಮಾಡುತ್ತಿರುವುದರಿಂದ ಮಾನಸಿಕ ಶಕ್ತಿ ವೃದ್ಧಿಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಭಸ್ತ್ರಿಕ ಅಭ್ಯಾಸವು ಅಸ್ವಸ್ಥ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ಗುಣ ಪಡಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ.

ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಬಾಹ್ಯ ಹಂತಗಳಲ್ಲಿ ನರಮಂಡಲದ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಸ್ವನಿಯಂತ್ರಿತ ನರಮಂಡಲದ ಸಹಾನುಭೂತಿ ಮತ್ತು ಪ್ಯಾರಸೈಪಥೆಟಿಕ್ ಅಂಶಗಳ ನಡುವೆ ಸಮತೋಲನವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಹೋಮಿಯೋಸ್ಟಾಟಿಕ್ ಸಮತ್ವಮ್ (ಸಮತೋಲನ) ನಮ್ಮ ಆಧುನಿಕ ಕಾಲದ ಉಪದ್ರವವಾಗಿರುವ ಒತ್ತಡದ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಬಳಕೆಯಾಗುತ್ತದೆ.

ನಾಡಿಶೋಧನದಂತಹ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಗಳು 72,000 ನಾಡಿಗಳನ್ನು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸುತ್ತದೆ. ನೀರು, ವಿರುದ್ಧ ದಿಕ್ಕಿನಲ್ಲಿ ಓಡಿದಾಗ, ನೀರಿನ ಪೈಪ್ ಅನ್ನು ಶುದ್ಧೀಕರಿಸುವಂತೆ, ವಿರುದ್ಧ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆಗಳಲ್ಲಿ ಉಸಿರಾಡುವ ಪ್ರಕ್ರಿಯೆಯು ಪ್ರಕ್ಷುಬ್ಧತೆ ಮತ್ತು ನರಮಂಡಲದ ಶುದ್ಧೀಕರಣಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.

ಬಲ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆಯ ಉಸಿರಾಟವು ಎಡ ಮೆದುಳಿನ ಮೇಲೆ ಪ್ರಭಾವ ಬೀರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಡ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆಯ ಉಸಿರಾಟವು ಬಲ ಮೆದುಳಿನ ಕಾರ್ಯವನ್ನು ಪ್ರಭಾವಿಸುತ್ತದೆ. ಬಲ ಮೆದುಳು ಸೃಜನಶೀಲ, ಕಲಾತ್ಮಕ, ಅರ್ಥಗರ್ಭಿತ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಪ್ರೇರೇಪಿಸುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಎಡ ಮೆದುಳು ನಮ್ಮ ವಿಶ್ಲೇಷಣಾತ್ಮಕ ಮತ್ತು ಲೆಕ್ಕಾಚಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುತ್ತದೆ. ಹೀಗಾಗಿ ಪರ್ಯಾಯ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆಯ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮಗಳು ಸೆರೆಬ್ರಲ್ ಶುದ್ಧೀಕರಣ ಮತ್ತು ಸಮತೋಲಿತ ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವ ಸೃಷ್ಟಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಈ ಪರ್ಯಾಯ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆ-ಉಸಿರಾಟದ ತಂತ್ರಗಳು ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ಸ್ವನಿಯಂತ್ರಿತ ನರಮಂಡಲದ ವಿವಿಧ ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವುದರಿಂದ, ಅರ್ಧಗೋಳದ ಮತ್ತು ಸ್ವನಿಯಂತ್ರಿತ ಅಸಮತೋಲನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಮಾನಸಿಕ-ಶಾರೀರಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಅವು ಉಪಯುಕ್ತ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿವೆ.
ಬಲ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆ ಉಸಿರಾಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪುರುಷರ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಎಡ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆಯ ಉಸಿರಾಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೌಖಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಮಹಿಳೆಯರಲ್ಲಿ ಎಡ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆ ಉಸಿರಾಟದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆ ಉತ್ತಮವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹೀಗೆ ಅನೇಕ ರೀತಿಯ ನ್ಯೂನತೆಗಳನ್ನು ನಿವಾರಣೆ ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರಾಣಾಯಾಮ ಅಭ್ಯಾಸ ಚಿಕಿತ್ಸಾತ್ಮಕವಾಗಿಯೂ ಕೆಲಸ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಸ್ವನಿಯಂತ್ರಿತ ಮತ್ತು ಚಯಾಪಚಯ ಕ್ರಿಯೆ:
ಬಲ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆಯ ಉಸಿರಾಟವು ಮೂಲಭೂತ ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಚಟುವಟಿಕೆಯ ಚಕ್ರದೊಂದಿಗೆ ಪರಸ್ಪರ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಆಮ್ಲಜನಕದ ಸೇವನೆಯ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ಇದು ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ನರಮಂಡಲವನ್ನು ಸಕ್ರಿಯಗೊಳಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಎಡ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆ ಉಸಿರಾಟವು ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಇದು ವೋಲಾರ್ ಗಾಲ್ವನಿಕ್ ಚರ್ಮದ ಪ್ರತಿರೋಧದ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ವ್ಯಕ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ಸೂರ್ಯನಾಡೀ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಕಡಿಮೆ ರಕ್ತದೊತ್ತಡವನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸರಿಪಡಿಸುತ್ತದೆ, ಹೃದಯ ಬಡಿತವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ, ದೇಹದ ಉಷ್ಣತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಚರ್ಮದ ಕಾಂತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಗಮನಾರ್ಹವಾಗಿ ಜೀರ್ಣಕ್ರಿಯೆ ಉತ್ತಮವಾಗುವಂತೆ ಮಾಡಿ ಚಯಾಪಚಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಬೊಜ್ಜು ಮತ್ತು ಹೈಪೋಥೈರಾಯ್ಡ ಸಮಸ್ಯೆಗೆ ಬಹಳ ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ.
ಬಲ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆಯ ಉಸಿರಾಟವು ರಕ್ತದಲ್ಲಿನ ಗ್ಲೂಕೋಸ್ ಮಟ್ಟವನ್ನು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ, ಆದರೆ ಎಡ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆಯ ಉಸಿರಾಟವು ಅದನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಚಂದ್ರಾನುಲೋಮ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಮಧುಮೇಹ ರೋಗಿಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಉಪಯುಕ್ತವಾಗುತ್ತದೆ. ಚಂದ್ರಾನುಲೋಮ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಸಿಸ್ಟೊಲಿಕ್, ಡಯಾಸ್ಟೊಲಿಕ್ ಮತ್ತು ಸರಾಸರಿ ರಕ್ತದೊತ್ತಡದಲ್ಲಿ ಇಳಿಕೆಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ದೈನಂದಿನ ಒತ್ತಡ ಮತ್ತು ಜೀವನದ ಒತ್ತಡಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ರಕ್ತದೊತ್ತಡದಲ್ಲಿನ ಏರಿಕೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಲು ಇದನ್ನು ರೋಗನಿರೋಧಕ ವಿಧಾನವಾಗಿ ಬಳಸಬಹುದು.
ಎಡ ಮೂಗಿನ ಹೊಳ್ಳೆ ಉಸಿರಾಟವು ಬೇಸ್‌ಲೈನ್ GSRನಲ್ಲಿ ಗಮನಾರ್ಹ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಪಾಮರ್ ಬೆವರು ಗ್ರಂಥಿಗಳಿಗೆ ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಚಂದ್ರಾನುಲೋಮ ಮಾಡುವ ಕಾರ್ಯವಿಧಾನವನ್ನು ಅರ್ಥಮಾಡಿಕೊಳ್ಳಲು ಇದು ನಮಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಡಯಾಬಿಟಿಸ್ ಮೆಲ್ಲಿಟಸ್ ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡವು ಬಹುಪಾಲು ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿಒಟ್ಟಿಗೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಅಂತಹ ರೋಗಿಗಳಲ್ಲಿ ಚಂದ್ರಾನುಲೋಮ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವನ್ನು ರಕ್ತದಲ್ಲಿನ ಸಕ್ಕರೆ ಮತ್ತು ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಎರಡನ್ನೂ ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಯೋಜನದೊಂದಿಗೆ ಬಳಸಬಹುದು.
ಪರಿಚಲನೆ:

ಒಂದು ನಿಮಿಷಕ್ಕೆ 3 ಬಾರಿಯ ಯೋಗಿಕ್‌ ಉಸಿರಾಟವು ಉತ್ತಮ ಆಮ್ಲಜನಕವನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀವಕೋಶಕ್ಕೂ ತಲುಪಿಸಿ ಆಯಸ್ಸನ್ನೂ ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ. ದೇಹದ ತೂಕದಲ್ಲಿ ಇಳಿಕೆಯೊಂದಿಗೆ ಬಾಹ್ಯ ರಕ್ತದ ಹರಿವು ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತದೆ. ಕ್ಷೀಣಿಸಿದ ಬಾಹ್ಯ ಪರಿಚಲನೆ ಮತ್ತು ಮಧ್ಯಂತರ ಕ್ಲಾಡಿಕೇಶನ್‌ನಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಇದು ಪ್ರಯೋಜನಕಾರಿಯಾಗಿದೆ. ಯಾವುದೇ ಸ್ನಾಯುವಿನ ನಿಯಮಿತ ಮತ್ತು ನಿರಂತರ ಬಳಕೆಯು ಕೊಬ್ಬಿನ ಶೇಖರಣೆಯನ್ನು ತಡೆಯುತ್ತದೆ. ನಮ್ಯತೆಯನ್ನು ಮತ್ತು ಕಾರ್ಯಕ್ಷಮತೆಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತದೆ.

ಕುಂಭಕ (ಉಸಿರಾಟವನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವುದು) ಹೊಂದಿರುವ ಉಜ್ಜಾಯಿ ಅಭ್ಯಾಸದಿಂದ ಅಸ್ಥಿಪಂಜರದ ಸ್ನಾಯುವಿನ ಚಟುವಟಿಕೆ ಸುಧಾರಣೆ ಆಗುತ್ತದೆ. ಸ್ವನಿಯಂತ್ರಿತ ವಿಸರ್ಜನೆ ಮತ್ತು ಸೆರೆಬ್ರಲ್ ರಕ್ತದ ಹರಿವುಗಳಲ್ಲಿನ ಬದಲಾವಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಗಾಢ ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಬೀರಬಹುದು. ಸೆರೆಬ್ರಲ್ ರಕ್ತಪರಿಚಲನೆಯನ್ನು ದುರ್ಬಲಗೊಳಿಸಿದ ವಯಸ್ಸಾದ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಇದು ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಹೆಚ್ಚು ತೀವ್ರವಾದ ಅಭ್ಯಾಸಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗದ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಚಿಕಿತ್ಸೆ ನೀಡಲು ಸಹ ಇದು ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ.

ಪ್ರಜ್ಞಾಪೂರ್ವಕ, ಆಳವಾದ ಮತ್ತು ನಿಯಮಿತವಾದ ಉಸಿರಾಟವು ಅಂತರ್ಗತ ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ಲಯಗಳನ್ನು ಸಿಂಕ್ರೊನೈಸ್ ಮಾಡುತ್ತದೆ, ಬಲಪಡಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬರೋರೆಫ್ಲೆಕ್ಸ್ ಸೂಕ್ಷ್ಮತೆಯನ್ನು ಮಾರ್ಪಡಿಸುತ್ತದೆ.

ಉಸಿರಾಟದ ತೊಂದರೆಗಳು ಮತ್ತು ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕಾರ್ಯಗಳು:
ಕಪಾಲಭಾತಿ ಅಭ್ಯಾಸ ಕಡಿಮೆ ಆವರ್ತನದಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಳವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚಿದ ಸಹಾನುಭೂತಿಯ ಚಟುವಟಿಕೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ಹೃದಯ ಬಡಿತ ವ್ಯತ್ಯಾಸದ ಸ್ಪೆಕ್ಟ್ರಮ್‌ನ ಹೆಚ್ಚಿನ ಆವರ್ತನ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ನಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ತೀವ್ರವಾದ ಆಸ್ತಮಾ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಇದು ಸಹಾಯ ಮಾಡಬಹುದು.

ಖಿನ್ನತೆಗೆ ಒಳಗಾದ ರೋಗಿಗಳಿಗೆ ಮತ್ತು ನಾರ್ಕೊಲೆಪ್ಸಿಯಂತಹ ಅತಿಯಾದ ನಿದ್ರೆಯ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಿಂದ ಬಳಲುತ್ತಿರುವವರನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಲು ಸಹ ಇದು ಉಪಯುಕ್ತವಾಗಿದೆ. ಪ್ರಾಣಾಯಾಮ ತರಬೇತಿಯ ನಂತರ ಹಲವಾರು ಅಧ್ಯಯನಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕಾರ್ಯವು ಸುಧಾರಿಸಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮೊದಲ ಸೆಕೆಂಡಿನಲ್ಲಿ ಬಲವಂತದ ಪ್ರಮುಖ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ (FEV1), ಗರಿಷ್ಠ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ವಾತ (MVV) ಹೆಚ್ಚಳದೊಂದಿಗೆ ಉಸಿರಾಟವನ್ನು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟುಕೊಳ್ಳುವ ಸಮಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುವ ಪ್ರಯೋಜನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಪೀಕ್ ಎಕ್ಸ್‌ಪಿರೇಟರಿ ಫ್ಲೋ ರೇಟ್ (PEFR) ಮತ್ತು ಕಡಿಮೆ ಉಸಿರಾಟ, ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ ಕಾಯಿಲೆಗಳಾದ ಆಸ್ತಮಾ, ಎಪಿಲಿಪ್ಸಿ ಮತ್ತು ಬ್ರಾಂಕೈಟಿಸ್‌ನ ರೋಗಿಗಳು ಅಪಾರ ಪ್ರಯೋಜನವನ್ನು ಪಡೆಯಬಹುದು. ಮಧುಮೇಹ ಹೊಂದಿರುವ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳು ಸಹ “ಡಯಾಬಿಟಿಕ್ ಶ್ವಾಸಕೋಶದ” ಪರಿಸ್ಥಿತಿಗಳಲ್ಲಿ ಸುಧಾರಣೆಗಳ ಮೂಲಕ ಪ್ರಯೋಜನ ಪಡೆಯಬಹುದು.

ಯೋಗವಿಜ್ಞಾನವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡುವುದು ವಿಶ್ರಾಂತಿ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆ:
ದೇಹ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸಿನ ನಡುವಿನ ಅಂತರವನ್ನು ಕಡಿಮೆ ಮಾಡಲು ಉಸಿರಾಟವು ಪ್ರಮುಖವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಆದ್ದರಿಂದ ಮನೋದೈಹಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳ ಚಿಕಿತ್ಸೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪ್ರಾಮುಖ್ಯತೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ದೀರ್ಘಾವಧಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಹೃದಯರಕ್ತನಾಳದ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯ ಮೇಲೆ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯ ಅನುಭವವನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ ಮತ್ತು ಅಪಧಮನಿಯ ಕಾಯಿಲೆ ನಿವಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಉಸಿರಾಟದ ದೀರ್ಘಾವಧಿಯ ಕುಶಲತೆಯು – ನಿಧಾನವಾದ ಆಳವಾದ ಉಸಿರಾಟವನ್ನು ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡುವ ಮೂಲಕ ಪಲ್ಮನರಿ ಸ್ಟ್ರೆಚ್ ರಿಸೆಪ್ಟರ್‌ಗಳ ಅತಿಯಾದ ವಿಸ್ತರಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಈ ದೀರ್ಘಕಾಲದ ಕುಶಲತೆಯು ವಾಗಸ್ ಅಡಚಣೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಬಹುದು, ಇದರಿಂದಾಗಿ ವಾಗಸ್ ಕುಶಲತೆಯು ಕಡಿಮೆಯಾಗುತ್ತದೆ. ಇದು ಸಾಕಷ್ಟು ಉಬ್ಬರವಿಳಿತದ ಪ್ರಮಾಣ ಮತ್ತು ನಿಧಾನಗತಿಯೊಂದಿಗೆ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಉಸಿರಾಟದ ಮಾದರಿಯ ಮರು-ಕಂಡಿಶನಿಂಗ್ ಅಥವಾ ಮರು-ಕಲಿಕೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗುತ್ತದೆ.

ಕಿಬ್ಬೊಟ್ಟೆಯ ಉಸಿರಾಟವು ವಿಶ್ರಾಂತಿಯ ಯಾವುದೇ ವೇಳಾಪಟ್ಟಿಯಲ್ಲಿ ಉತ್ತಮ ಮತ್ತು ಹೆಚ್ಚು ಆಳವಾದ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದೆ. ಶವಾಸನದಲ್ಲಿ ದೀರ್ಘವಾದ ಉಸಿರಾಟ ನಡೆಸಿದಾಗ ಆಳವಾದ ವಿಶ್ರಾಂತಿಯನ್ನು ಉಂಟುಮಾಡುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಇದು ಅಧಿಕ ರಕ್ತದೊತ್ತಡ, ಕೆರಳಿಸುವ ಕರುಳಿನ ಸಹಲಕ್ಷಣಗಳು, ಜಠರ ಹುಣ್ಣು ಮತ್ತು ಆಸ್ತಮಾದಂತಹ ಅನೇಕ ಮಾನಸಿಕ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಗಳಲ್ಲಿನ ಒತ್ತಡವನ್ನು ನಿವಾರಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಮುಕ್ತಾಯದಲ್ಲಿ:
ಯೋಗದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ಸಾಧಿಸಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತಿರುವ ಯಾವುದೇ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಸಾಧಕನ ಯೋಗ ಸಾಧನೆ ಅಥವಾ ಯೋಗ ಅಭ್ಯಾಸದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮವು ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸದ ಹೊರತು, ಯೋಗದ ಉನ್ನತ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ತಲುಪಲು ಸಾಧ್ಯವಿಲ್ಲ ಮತ್ತು ಮನಸ್ಸನ್ನು ನಿಜವಾಗಿಯೂ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಮತ್ತು ಏಕೈಕ ಮಾರ್ಗವೆಂದರೆ ನಿಯಮಿತ, ಸಮರ್ಪಿತ ಮತ್ತು ದೀರ್ಘವಾದ ಪ್ರಾಣಾಯಾಮ ಅಭ್ಯಾಸದ ನಿತ್ಯಾವಶ್ಯಕತೆ ಇದೆ.

ಪ್ರಾಣಾಯಾಮ ಸಾಧನೆಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಪೀಠಿಕೆಗಳಾದ ಯಮ, ನಿಯಮ ಮತ್ತು ಆಸನಗಳ ಪ್ರಾಮಾಣಿಕ ಅಭ್ಯಾಸವೂ ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಅಷ್ಟೇ ಮುಖ್ಯ ಅನಿಸುವುದರಲ್ಲಿ ಅತಿಶಯೋಕ್ತಿ ಅನ್ನಿಸುವುದಿಲ್ಲ.